Endüstriyel görüntü işleme sistemlerinde aydınlatma, doğru görüntü elde edilmesinde kritik bir rol oynar. Ancak, özellikle parlama (glare) gibi istenmeyen ışık etkileri, görüntülerin kalitesini bozabilir, nesne tanıma ve analiz süreçlerini zorlaştırabilir. Parlama, genellikle ışığın yansıması nedeniyle oluşur ve yüzeylerin düzgün olmayan ışık dağılımı sebebiyle görüntüleme sisteminin doğruluğunu etkiler. Bu yazıda, endüstriyel görüntü işleme sistemlerinde kullanılan aydınlatmalarda parlamayı engellemek için uygulanabilecek yöntemleri detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Işık Açısını ve Yönünü Düzgün Ayarlamak

Parlamayı önlemenin en etkili yollarından biri, ışığın doğru açıyla yerleştirilmesidir. Işık kaynağının konumu, yansımalara sebep olacak şekilde kameraya doğrudan yönlendirilmemelidir. Aşağıdaki teknikler ışık açısını kontrol etmek için kullanılabilir:

• Kamera ve Işık Kaynağının İlişkisi: Kameranın görüntüleme açısına göre ışık kaynağını yerleştirmek önemlidir. Işık kaynağı, kameradan gelen ışıkla çakışmamalı veya paralel olmamalıdır. Bunun yerine, ışığın "yansıyan açı" prensibiyle yerleştirilmesi gerekmektedir.

• Işık Yönlendirme: Ring ışık, coaxial ışık (koaksiyel ışık) gibi ışık türleri, ışığın nesne üzerinde doğrudan yansımasını azaltarak daha düzgün bir aydınlatma sağlar. Bu tür ışıklar, yansıma etkisini minimuma indirmek için tercih edilebilir.

2. Polarize Filtre Kullanmak

Parlama, genellikle yüzeylerden yansıyan ışığın etkisiyle ortaya çıkar. Polarize filtreler, bu yansıyan ışığı filtrelemeye yardımcı olabilir. Özellikle parlama, metalik yüzeylerde, su yüzeylerinde veya cam yüzeylerde yaygın olarak görülür. Polarize filtreler, sadece istenilen ışığı geçirir ve yansıyan ışıkları engeller, bu sayede daha net ve doğru görüntüler elde edilir. Görüntü işleme sistemlerinde polarize filtre kullanmanın bazı avantajları şunlardır:

• Yansıma Azaltma: Polarize filtreler, yüzeyden yansıyan ışığı engelleyerek parlamayı azaltır.

• Renk Doyumu Artışı: Renklerin daha doygun ve net bir şekilde görünmesini sağlar.

• Kontrastı Artırma: Görüntüdeki detayları daha belirgin hale getirir.

3. Yumuşak Aydınlatma (Soft Lighting) Kullanmak

Doğrudan sert ışıklar, özellikle parlak yüzeylerden yansıyarak istenmeyen parlamalara neden olabilir. Yumuşak aydınlatma teknikleri kullanarak bu etkileri minimize edebilirsiniz. Yumuşak ışık, ışığın daha yaygın bir şekilde dağılmasını sağlar ve gölgeleri hafifletir, böylece yüzeylerin düzgün bir şekilde aydınlatılmasını sağlar. Bu tür aydınlatma için aşağıdaki teknikler kullanılabilir:

• Difüzörler ve Yumuşatıcılar: Işık kaynağının önüne yerleştirilen difüzörler, ışığı dağıtarak sert gölgeleri ve parlama etkilerini azaltır.

• Yumuşak Işık Kaynakları: Halka ışık (ring light) gibi doğrudan ışık kaynağı yerine, ışığın dağılmasını sağlayan geniş alan aydınlatmaları kullanmak parlamayı engeller.

4. Arka Işık (Backlight) Kullanmak

Yansıma genellikle nesnenin yüzeyinden geldiği için, nesnenin arkasına yerleştirilen ışıklar, yansıma ve parlamayı engelleyebilir. Bu teknik, özellikle saydam veya yarı saydam malzemelerle yapılan işlerde yaygın olarak kullanılır. Arka ışık, nesnenin etrafında veya arkasında eşit bir şekilde dağılır ve doğrudan kameraya yansıyan ışığı azaltır. Arka ışık kullanımının avantajları:

• Şeffaf veya Yansıyan Yüzeylerin İyi Görünmesi: Cam, plastik gibi şeffaf malzemelerin görüntülenmesinde etkilidir.

• Nesne Konturu ve Detayları İyi Gösterir: Nesnenin kenarlarını vurgulayarak, detayların belirginleşmesine yardımcı olur.

5. Çift Işık Kaynağı Kullanmak

İki farklı ışık kaynağı kullanmak, parlamayı engellemeye yardımcı olabilir. Bu durumda, bir ışık kaynağı doğrudan nesneye odaklanırken, diğer ışık kaynağı dolgu ışığı sağlayarak yansıyan ışıkları azaltır. Bu teknik, özellikle çok parlak yüzeylerin olduğu durumlarda etkilidir. Çift ışık kaynağı kullanmanın bazı avantajları şunlardır:

• Daha Dengeli Işık Dağılımı: İki ışık kaynağı arasındaki denge, daha doğal ve homojen aydınlatma sağlar.

• Yansıma ve Parlamayı Azaltma: İkinci ışık kaynağı, yüzeydeki yansıyan ışığı nötralize eder.

6. Işık Gücünü Ayarlamak

Işık gücünün doğru şekilde ayarlanması, parlamayı azaltmada önemli bir faktördür. Aşırı güçlü ışık kaynakları, yüzeylerden fazla yansıma yapabilir ve parlamaya neden olabilir. Işık gücü, nesnenin yüzey tipine, çevresel koşullara ve kamera ayarlarına göre optimize edilmelidir. Aşağıdaki yöntemler ışık gücünü ayarlamak için kullanılabilir:

• Dimmer (Işık Gücü Ayarlayıcı): Işık kaynağının gücünü ayarlamak, parlamayı ve aşırı yansıma riskini azaltır.

• Işık Kaynağının Mesafesini Ayarlamak: Işık kaynağının nesneye olan mesafesini arttırarak, ışığın yoğunluğunu düşürebilir ve daha homojen bir aydınlatma sağlanabilir.

7. Yüzey Yansıma Özelliklerini Kontrol Etmek

Parlamayı engellemek için, nesnelerin yüzey özelliklerini göz önünde bulundurmak da önemlidir. Yansıma oranı yüksek yüzeyler, daha fazla parlama yapacaktır. Bu nedenle, yüzeylerin özel kaplamalarla (mat, pürüzlü, vs.) tasarlanması, parlama etkisini azaltabilir. Yüzey özelliklerini kontrol etmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

• Yüzey Pürüzlülüğü: Pürüzlü yüzeyler, ışığı daha dağılmış bir şekilde yansıtarak parlamayı engelleyebilir.

• Kaplama ve Boya Seçimi: Yansımayı azaltan mat veya yarı mat kaplamalar, parlamayı önlemeye yardımcı olabilir.

8. Optik Sistemlerin Kalibrasyonu

Optik sistemlerin doğru şekilde kalibre edilmesi, parlamanın etkisini azaltmada yardımcı olabilir. Optik sistemin lensleri, filtreleri ve sensörleri, ışık kaynağı ve yüzeyle etkileşimde olan ışığı doğru şekilde yönlendirecek şekilde kalibre edilmelidir.

Sonuç

Görüntü işleme sistemlerinde parlamayı engellemek, doğru aydınlatma ve ışık yerleşimiyle mümkündür. Işık açısını doğru ayarlamak, polarize filtreler kullanmak, yumuşak aydınlatma teknikleri uygulamak ve yüzey özelliklerini göz önünde bulundurmak, parlamayı önemli ölçüde azaltacaktır. Ayrıca, arka ışık kullanımı, çift ışık kaynağı yerleşimi ve ışık gücü ayarları gibi teknikler de etkili olabilir. Bu yöntemler, görüntü işleme sistemlerinin doğruluğunu artırır ve kaliteli sonuçlar elde edilmesini sağlar.